Quan Xét, bài 16
Quan Xét 16:1–31
Chuyện tích tiếp theo về Samson đưa đến nhiều thắc mắc hơn là giải đáp những thắc mắc ấy. Sau khi giết chết cả ngàn người Philistine tại Lechi, không ai biết Samson đi xuống Gaza để làm gì. Người đọc Kinh Thánh cũng không biết lúc ông bị vây và nhổ cổng thành Gaza là lúc nào trong hai mươi năm làm quan xét cho Israel.
Thắc mắc thứ nhì là ông có mục đích gì khi đi xuống Gaza rồi gặp một kỹ nữ ở đó (1). Vì Gaza là thành lớn nhất trong số năm thành của người Philistine, mối thù của họ đối với Samson chưa khi nào hóa giải. Người Philistine không dám lên vùng Zorah tìm Samson để báo thù, vì chúng quá sợ sức mạnh của ông. Nhưng vào thành Gaza, giữa hang ổ của kẻ thù là hành động hết sức liều lĩnh của Samson, vì nơi ấy ông chẳng có nhiệm vụ gì hết. Có lẽ Samson tự tin là chẳng ai dám tấn công mình, nên cứ đi chơi.
Chúng ta không được mô tả chút nào về hình thù đầu tóc của Samson. Có lẽ nó khá đặc biệt vì sau mấy chục năm không cạo đầu, tóc của ông đã rất dài phải quấn thành búi tó. Nếu thời gian ấy là cuối đời của Samson, thì ông đã trên dưới bốn mươi tuổi mà chưa tái hôn với ai khác. Điều đó trở thành nhược điểm của Samson trước đàn bà đẹp. Cho nên, ông vào nhà một kỹ nữ mà ông gặp (1).
Dân Gaza báo động cho nhau vì kẻ thù của họ dẫn xác tới (2). Sự bao vây ở đây không phải là bao vây quanh nhà, mà là huy động chiến sĩ canh giữ nghiêm nhặt, để hễ thấy Samson xuất hiện là tấn công liền. Đó là lý do mà họ giữ yên lặng, canh suốt đêm tại cổng thành.
Họ không dám tấn công Samson ban đêm, vì có lẽ không thể thấy rõ trong bóng tối, mà Samson lại quá mạnh có thể giết chết cả bọn và thoát thân ra khỏi Gaza; cho nên, họ chờ trời sáng (2).
“Samson ngủ ở đó cho đến nửa đêm. Vào nửa đêm ông thức dậy, nắm cánh cổng thành và hai cây trụ cổng, nhổ lên luôn với then cài rồi vác lên vai đi lên đỉnh núi đối diện Hebron” (3). Gaza có vài cổng thành. Không biết vì sao cổng thành ấy không có người canh gác.
Ai đã thông báo cho Samson biết kẻ thù đang chờ giết ông? Nhưng trong bóng đêm, Samson nhổ cánh cửa cổng thành, vác lên vai, ung dung đi mà chẳng ai dám rượt theo. Đỉnh núi ở đây là đỉnh đồi El Montar khoảng 45 phút đi bộ từ Gaza về hướng Hebron.
Một thời gian sau, Samson yêu một phụ nữ đẹp, Delilah, người Philistine hay người Israel ở thung lũng Sorek, thì tác giả sách Quan Xét không nói rõ. Tuy nhiên, qua các dòng tường thuật sự thân thiện của Delilah với các thủ lãnh Philistine và sự kính nể dành cho họ, thì có thể kết luận người ấy là dân Philistine (4). Các thủ lãnh Philistine biết rằng thực hiện mỹ nhân kế là cách dễ nhất để diệt Samson; còn đàn bà thì dùng tiền bạc là sẽ thành công (5).
Samson dễ bị lụy vì nữ sắc và nhục dục. Trước kia, ông yêu một thiếu nữ Philistine và cưới làm vợ, nhưng bị những giọt nước mắt của cô nàng khiến ông phải tiết lộ bí mật của câu đố. Rồi xuống Gaza ngủ với kỹ nữ, đưa mình vào vòng nguy hiểm. Bây giờ thì yêu một phụ nữ người Philistine, để kẻ thù dùng lòng tham tiền của người nầy lợi dụng tình yêu của Samson mà tìm hiểu bí mật sức mạnh của ông.
Samson chưa bao giờ rút kinh nghiệm về những thất bại và hiểm nguy của những lần ông tiếp xúc với đàn bà của dân tộc thù nghịch. Lần nầy, Samson lại phải đối phó với những lời thỏ thẻ nũng nịu của người đàn bà mà ông yêu thương. Ông không thấy dấu hiệu phải cảnh tỉnh, cẩn thận, vì người phụ nữ chỉ lo tìm kiếm bí mật sức mạnh của ông mà thôi.
Trải qua ba lần bị Delilah thử mà Samson vẫn chưa tởn, thì đúng là người “hữu dũng vô mưu,” vừa quá tự tin rằng mình sẽ bứt đứt hết mọi thứ dây trói một cách dễ dàng (6–14). Lần đầu ông nói gạt là nếu bị trói bằng bảy dây cung còn tươi; lần thứ nhì thì dây thừng còn mới, chưa ai dùng; lần thứ ba thì dệt bảy lọn tóc trên đầu vào khung cửi và cột chặt bằng con sẻ, thì ông sẽ bị yếu ớt như bao người bình thường khác.
Đúng là không bao giờ được phép tiết lộ bí mật Đức Chúa Trời ban cho mình để người ngoài biết. Nhưng để chứng tỏ rằng ông yêu Delilah, Samson không muốn tiết lộ bí mật nên phải nói dối. Đáng lẽ ra, Samson chẳng khi nào nên tự đưa mình vào tình cảnh nguy hiểm và khó xử nầy. Hoặc là, cứ nói thẳng rằng bí mật ấy không thể tiết lộ vì sẽ bị Chúa phạt.
Một lần nữa, sự dỗi hờn và lời cằn nhằn của Delilah khiến Samson vô cùng rối trí. Lòng si mê của ông đối với Delilah khiến ông mất hết khôn ngoan (15–16). Mỹ nhân kế đã tới lúc thành công. Samson tiết lộ bí mật của mình cho người đàn bà vừa là người của dân tộc kẻ thù, vừa là người vô cùng tham lam và nham hiểm (17–18).
Theo sự tường thuật ở đây thì thung lũng Sorek không thuộc về lãnh thổ của Philistine. Nhưng lúc ấy là thời kỳ Philistine thống trị dân Israel; cho nên, Delilah mới có thể ở tại đó, còn các thủ lãnh Philistine phải đi đi về về. Khi được Delilah báo tin Samson đã tiết lộ hết bí mật về nguồn gốc sức mạnh của mình, các thủ lãnh Philistine đem theo số bạc trả công đi lên Sorek và vào nhà của Delilah. Một lần nữa, ở đây cho thấy Delilah là người Philistine, và không phải là vợ của Samson, mà chỉ là một phụ nữ cho Samson thỏa mãn tình dục.
Delilah “làm cho Samson nằm ngủ trên đầu gối mình, và bảo một người cạo bảy lọn tóc trên đầu ông” (19). Không thể nào cạo đầu một người trong giấc ngủ bình thường, mà phải là giấc ngủ rất mê man. Vậy, chắc rằng Delilah đã cho Samson uống một thức uống nào gây mê để ru cho ông ngủ say trên đùi mình. Samson đã phạm tội vì vi phạm lời thề Naxirê không được cạo tóc nên Thần của Đức Chúa Trời lìa khỏi ông.
Ông không biết điều đó khi Delilah lại kêu lên như trước là “Hỡi Samson, người Philistine tấn công anh đó!” (20). Samson tưởng mình vẫn có thể thoát khỏi như mọi lần trước, nhưng lần nầy ông không thắng nổi sự khống chế của Delilah và các võ sĩ lực lưỡng người Philistine.
Ông bị chúng bắt, “khoét mắt và đem xuống Gaza. Chúng trói ông bằng dây xích đồng và bắt ông xay cối trong ngục” (21). Họ không nghĩ tới việc tóc ông sẽ mọc trở lại (22).
Người Philistine họp lại vui mừng dâng một tế lễ long trọng cho thần Dagon của họ, vì kẻ thù mà họ kinh sợ nhất đã bị thúc thủ, bị họ khoét mắt. Họ tin rằng chiến công ấy là do thần của họ ra tay, nên họ mới bắt được Samson. Ca tụng thần mình và hứng chí bảo đem Samson ra làm trò cho họ xem (23–25), người Philistine chẳng biết rằng họ đã gây tai họa cho chính mình khi đem người có thần lực đứng giữa các cột đền.
Ngoài số người ở tầng dưới, trên sân thượng còn có khoảng ba ngàn người Philistine đứng xem Samson làm trò (26–27). Cậu bé nắm tay dẫn Samson đến đứng dựa vào cột đền theo ông yêu cầu. Samson cầu xin Đức Chúa Trời ban thần lực cho ông chỉ một lần nữa thôi; vì ông quyết báo thù người Philistine về đôi mắt của mình (28).
Samson rờ được hai cây cột cái ở chính giữa đền. Theo suy đoán của các sử gia thì đền Dagon được xây dựa trên tám cái cột: Bốn cột ở phía trước, hai cột chính ở giữa, và hai cột ở hai góc phía sau. Sự khám phá nầy đánh tan sự nghi ngờ của người không tin Kinh Thánh nói rằng đền và sân thượng không thể chỉ dựa trên hai cây cột.
Nhưng Samson đã phục hồi sức lực; ông với tay tới hai cây cột và xô chúng ngã làm sập sân thượng và mái đền, đè chết tất cả người Philistine ở trong đền và ông cũng bị đền đè chết (29–30). Chuyện bi thảm ấy kết liễu đời của một người có sức mạnh siêu phàm mà không kính sợ Chúa.
Anh em Samson xuống Gaza lấy xác ông về chôn cất (31).
QuanXet16.docx
Rev. Dr. CTB