Quan Xét, bài 10
Quan Xét 9:1-57
Gideon, vị anh hùng được Đức Chúa Trời dùng giải cứu Israel khỏi sự áp bức của người Mađian, đã phạm các lỗi lầm tai hại của một người Israel quên mất luật pháp của Chúa.
Ngoài việc có nhiều vợ, ông ta cưới thêm một người đàn bà Canaan ở Shechem, sinh ra Abimelech, người sẽ gây tai hoạ cho cả gia đình ông. Gideon lại dùng vàng đúc ra một tượng ephod đặt trong thành mình tại Ophrah, mở đường cho dân Israel và cả nhà ông phạm tội bất trung với Đức Chúa Trời, (8:27). Thói tục thờ hình tượng đáng tởm dẫn đường cho dân Israel trở lại thờ thần Baal sau khi Gideon qua đời, khiến họ bị Ngài ghê tởm (8:33-34).
Abimelech chờ cha mình qua đời xong thì đến Shechem gặp các cậu và gia tộc bên ngoại, là người Canaan ở Shechem, để thuyết phục họ tôn cậu làm vua. Họ tặng bạc cho Abimelech; Abimelech dùng bạc đó mướn bọn du đãng hoang đàng làm vây cánh. Nhờ tay bọn đó ông giết hết bảy mươi con trai của cha mình (1-5). Chỉ một mình con trai út của Gideon, là Jotham, trốn thoát được (5b).
Sau khi giết bảy mươi anh em cùng cha khác mẹ xong, Abimelech được người Shechem và Beth Millo tôn làm vua tại bia đá dưới cây sồi lớn do Giô-suê dựng tại Shechem khi xưa (Giô-suê 24:26). Chức vua ở đây chỉ giới hạn trong phạm vi Éphraim chứ không được nơi khác công nhận.
Abimelech là người Israel đầu tiên xưng vương trong lịch sử của dân tộc nầy; mặc dù trước đó cha của anh ta, là Gideon, đã không chịu làm vua, cũng không chịu làm người cai trị Israel, dù họ muốn tôn ông làm người lãnh đạo của họ (8:22-23).
Đỉnh núi Garizim nói ở đây có tên khác, không phải là núi Garizim mà dân Israel đứng trên đó chúc phước, đối diện với núi Ebal (Giô-suê 8:33b). Bởi vì từ đó tới Shechem quá xa, không thể nghe được lời nói của Jotham. Cây olive, cây vả và cây nho mà Jotham dùng làm ẩn dụ ở đây tiêu biểu cho Gideon và các con ông từ chối không cai trị trên Israel (6-13).
Gai gốc tiêu biểu cho giai cấp và sự tàn bạo của Abimelech (14-15), vì Jotham chê hắn là con của một nô tì. Jotham nguyền rủa Abimelech và dân Shechem về sự lấy oán báo ơn của họ (16-20).
Vì lòng ác của Abimelech và tính vô ơn của dân thành Shechem, Đức Chúa Trời đã làm cho lời nguyền rủa của Jotham đối với dân Shechem, dân Beth Millo và Abimelech dần dần trở thành sự thật. Ngài khiến cho dân Shechem với Abimelech xảy ra bất hoà (21-24). Ngôi vua của Abimelech ngắn ngủi, vì gai gốc rất mau tàn lụi.
Người Shechem phục kích cướp bóc người qua lại, kể cả các quan chức dưới quyền Abimelech (25). Người ta không rõ Gaal là ai, thuộc dân tộc nào. Nhưng có lẽ hắn giàu, quyền thế và có nhiều anh em, gia nhân. Kinh Thánh cũng không nói rõ chúng từ đâu dọn tới Shechem (26). Tuy vậy, người ta đoán tổ phụ hắn là Hamor, người Canaan, đã sống ở Shechem vào thời Jacob mới từ xứ Aram dọn về (Sáng thế 34:1-4).
Người Shechem tin cậy Gaal, rồi họ cùng nhau vào đền tà thần Baal Berith ăn uống nhậu nhẹt và nguyền rủa Abimelech. Gaal nói khích người Shechem để họ ghét bỏ Abimelech, tôn hắn làm lãnh tụ. Theo hắn nói thì có lẽ hắn là dòng dõi của Hamor cha Shechem; hãy phục tùng hắn thì hắn sẽ đánh đuổi Abimelech (27-29). Gaal lại thách thức Abimelech chuẩn bị để chiến đấu với hắn.
Zebul, quan cai trị thành nghe lời ấy thì bí mật báo tin cho Abimelech, bày mưu cho Abimelech dẫn quân tới tấn công Gaal và dân thành Shechem (30-33). Zebul thấy thế lực mình ở Shechem yếu hơn Gaal nên giả bộ thân thiện, không công khai chống Gaal.
Abimelech kéo quân đến trong ban đêm mai phục ngoài thành. Sáng sớm, Gaal và quân lính của hắn kéo ra đứng tại cổng thành thì thấy quân của Abimelech ra khỏi nơi mai phục kéo tới (34-35). Có lẽ Zebul đã bị Gaal tước quyền cai trị, nên phải đứng bên cạnh Gaal, nhưng vẫn được Gaal và dân Shechem tin cậy (36-37).
Cây sồi thầy bói là nơi các thầy bói người Canaan ngồi dưới bóng nó để bói toán nên mang tên ấy. Gaal phải đối diện giao chiến với quân đội mà hắn dùng lời nói phách lối khinh thường (38). Bây giờ giao tranh thực thụ thì Gaal không chống nổi Abimelech, bị rượt phải bỏ chạy về Shechem, trong khi nhiều quân lính của anh ta bị thương và ngã chết trên đường chạy về thành. Dù sao Gaal cũng vào được trong thành, đóng cổng, thoát khỏi cuộc tấn công của Abimelech (39-40).
Zebul nhân cơ hội nầy tố cáo Gaal là hèn nhát, bất tài, xúi dân Shechem đuổi đi khỏi thành (41). Nhưng Abimelech rút về ở tại Arumah chờ dân Shechem đầu hàng, hoặc tìm cơ hội tấn công tiêu diệt nếu họ không hàng phục.
Dân Shechem tưởng là đã yên bèn đi ra ngoài đồng; Abimelech được báo tin nên dàn quân mai phục, một đội án ngữ cửa thành còn hai đội kia thì chém giết dân Shechem, rồi vào chiếm lấy thành, giết dân trong thành, san bằng thành ấy, và rắc muối với mục đích làm cho đất không còn trồng trọt được nữa, thành thì sẽ bị bỏ hoang (42-45).
Nghe và thấy cách Abimelech đã đối xử với dân thành Shechem, người ở đó biết chắc Abimelech đã nhờm tởm họ, nên tất cả đều rút vào đồn luỹ của tháp Shechem, nơi có đền thờ của thần Berith. Abimelech biết điều đó liền dẫn quân lên núi Zalmon, nơi gần nhất có nhiều cây cối. Abimelech chặt một nhánh cây vác trên vai làm mẫu cho cả đội quân mình đồng làm như vậy. Họ dựng các nhánh cây đó quanh đồn làm củi để phóng hoả đốt đồn hòng thiêu chết hết dân trong đó. Có khoảng một ngàn người bị chết thiêu trong trận nầy (46-49).
Tiêu diệt xong dân Shechem rồi, Abimelech tiến qua chiếm thành Thebez. Tất cả dân trong thành đều rút vào trong một cái tháp kiên cố ở giữa thành phố. Abimelech áp dụng chiến thuật cũ định phóng hoả cái tháp, nhưng khi anh ta tới gần cửa tháp để châm lửa thì bị một phụ nữ ném cái thớt cối trúng đầu, bể sọ (50-53); sợ bị mang tiếng chết dưới tay đàn bà, anh ta bảo người cầm binh khí đến đâm mình chết (54).
Thấy chủ tướng đã chết, quân Israel theo Abimelech bị rã đám, ai nấy trở về nhà mình. Việc nầy đã xảy ra vì Đức Chúa Trời báo trả Abimelech về tội giết bảy mươi con trai của cha mình, còn dân thành Shechem cũng bị Đức Chúa Trời giáng hoạ vì mọi điều ác mà họ đã làm để ủng hộ một kẻ ác trong vòng bà con của họ, đúng theo lời nguyền rủa của Jotham, con trai út của Gideon (55-57).
Bài học nầy nhắc nhở chúng ta một số điều: 1. Quên luật pháp của Chúa và vi phạm vào điều Ngài nghiêm cấm là mở đường cho tai hoạ tương lai sẽ tới.
2. Con của nhiều vợ khác nhau không yêu thương nhau mà sẽ thù ghét nhau. Các gương trong lịch sử đã chứng minh điều đó.
3. Làm ác sẽ gặt lấy điều dữ: Dân Shechem vì tình thân thuộc theo Abimelech giết các con trai của Gideon, lại bị giết chết một cách đau đớn kinh hoàng dưới tay kẻ mà mình ủng hộ.
4. Kẻ chủ mưu điều ác phải lãnh lấy hậu quả bị trừng phạt bằng cái chết.
Chúng ta hãy học các bài học nầy để tự răn mình. Không gì hạnh phúc và bình an hơn là được ở dưới sự che chở và ban phước của Đức Chúa Trời. Chúng ta nhận được hạnh phúc đó khi vâng lời Ngài, sống đẹp lòng Ngài và đẹp lòng người chung quanh mình.
QuanXet10.docx
Rev. Dr. CTB